l.p.

Dział

Wymagania na poszczególne oceny

dopuszczający

dostateczny

dobry

Bardzo dobry

celujący

Rozdział I Bezpieczeństwo państwa

1.

Bezpieczny obywatel, bezpieczny naród, bezpieczne państwo

– definiuje bezpieczeństwo jako stan i jako proces

– wymienia podmioty odpowiadające za bezpieczeństwo kraju

i jego obywateli

– wymienia rodzaje bezpieczeństwa

– wymienia rodzaje

i dziedziny bezpieczeństwa państwa

– definiuje pojęcia ochrony i obrony narodowej

2.

Bezpieczeństwo Polski w stosunkach międzynarodowych

–  opisuje geopolityczne położenie Polski

–  omawia wybrane aspekty tego położenia dla bezpieczeństwa narodowego

– wymienia wybrane zagrożenia dla bezpieczeństwa we współczesnym świecie

–  opisuje rolę organizacji międzynarodowych

w zapewnieniu bezpieczeństwa Polski

–  potrafi podać przykłady misji pokojowych w których brali udział Polacy

–  wymienia przykłady polskiej aktywności na rzecz zachowania bezpieczeństwa (w ONZ, OBWE, NATO)

–  wymienia wybrane

zagrożenia dla bezpieczeństwa Polski

–  omawia historyczną ewolucję modelu bezpieczeństwa Polski

–  potrafi omówić najważniejsze cele głównych organizacji

międzynarodowych do których należy Polska

Rozdział II Postępowanie w sytuacjach zagrożeń

3.

Źródła zagrożeń

–  wymienia przykłady nadzwyczajnych zagrożeń

–  wymienia numery alarmowe w Polsce i przypisuje je

odpowiednim służbom

– omawia sposoby przeciwdziałania zagrożeniom

–  wymienia podmioty działające na rzecz zwalczania skutków zagrożeń i tworzące system ratownictwa w Polsce

–  dokonuje podziału

zagrożeń ze względu na źródło ich pochodzenia

– poszczególnym podmiotom ratowniczym przypisuje odpowiednie zadania

4.

Ostrzeganie

o zagrożeniach i alarmowanie

–  rozróżnia sygnały alarmowe

–  omawia sposób ogłaszania i odwołania alarmów

–  wymienia rodzaje komunikatów ostrzegawczych

–  wymienia środki alarmowe podstawowe i zastępcze

– wymienia sposoby przeciwdziałania panice

– opisuje sposób zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu lub wydaniu

komunikatu ostrzegawczego

– charakteryzuje działanie i zadania systemu wykrywania skażeń

i alarmowania

5.

Ewakuacja

– wyjaśnia termin

„ewakuacja” i omawia jej znaczenie

–  opisuje sposób zachowania się podczas ewakuacji

z budynku

–  zna szkolną instrukcję ewakuacji

– uzasadnia znaczenie przeciwdziałania panice i podporządkowania się poleceniom służb

ratowniczych

– opisuje sposób zaopatrywania w wodę i żywność podczas ewakuacji

– rozpoznaje znaki ewakuacyjne

i informacyjne

– omawia zasady ewakuacji ludności i zwierząt

z terenów zagrożonych

– rozróżnia rodzaje i stopnie ewakuacji

6.

Zagrożenia pożarowe

– rozpoznaje znaki ochrony przeciwpożarowej

–  wymienia główne przyczyny pożarów

–  opisuje zasady postępowania po dostrzeżeniu pożaru

–  opisuje sposób obsługi gaśnic i hydrantu wewnętrznego

–  omawia przeznaczenie podręcznego sprzętu gaśniczego i jego rozmieszczenie np.

w szkole

– wyjaśnia, jak gasić zarzewie ognia i odzież płonącą na człowieku

– wie jak się zachować podczas zapalenia oleju na patelni

7.

Zagrożenia powodziowe

– wymienia główne przyczyny powodzi i potrafi je opisać

–  wymienia zadania państwa w zakresie ochrony przeciwpowodziowej

–  wyjaśnia, jak należy się zachowywać w czasie powodzi

–  wymienia na czym polega ochrona przeciwpowodziowa

– planuje niezbędne zapasy, które powinien zgromadzić dla swojej rodziny, aby przetrwać kilka dni

w sytuacji kryzysowej

– uzasadnia bezwzględny nakaz stosowania się do poleceń służb ratowniczych i sanitarnych w czasie powodzi

– wie co należy zrobić

w czasie ewakuacji

–  opisuje zasady postępowania po opadnięciu wód powodziowych

–  omawia pojęcie: stan ostrzegawczy, stan alarmowy, dekontaminacja, pogotowie przeciwpowodziowe, alarm powodziowy,

8.

Ekstremalne warunki pogodowe

– wymienia pogodowe zagrożenia dla bezpieczeństwa człowieka

– omawia sposoby ochrony przed niszczącymi skutkami upałów, wichury i gwałtownych burz

– opisuje praktyczne sposoby przeciwdziałania zagrożeniom podczas intensywnych opadów śniegu oraz ekstremalnie niskich temperatur

–  potrafi scharakteryzować zagrożenia i zasady postępowania podczas:

·  intensywnych opadów śniegu

·  ekstremalnie niskich temperatur

·  upałów

·  wichur

·  gwałtownych burz

9.

Wypadki i katastrofy komunikacyjne.

Uwolnienie niebezpiecznych substancji chemicznych

– wymienia główne przyczyny wypadków komunikacyjnych

–  opisuje zasady zachowania się po uwolnieniu substancji toksycznych

–  opisuje zagrożenia towarzyszące wypadkom

–  omawia sposoby zapewnienia bezpieczeństwa poszkodowanym, ratownikowi, osobom postronnym na miejscu zdarzenia

–  wymienia czynności, które należy wykonać, aby ocenić sytuację na miejscu

–  opisuje zasady kodowania informacji na tablicach ADR

–  omawia podstawowe zasady postępowania ratownika w miejscu zdarzenia (wypadek komunikacyjny)

– zna system segregacji rannych TRIAGE

zdarzenia, i stosuje tę

wiedzę w praktyce

– wyjaśnia znaczenie terminów, kolizja,

katastrofa, wypadek

10.

Zagrożenia terrorystyczne

–  definiuje pojęcie terroryzm

–  rozumie konieczność powiadamiania służb porządkowych (policji, straży miejskiej)

o podejrzanie zachowujących się osobach lub podejrzanych przedmiotach zauważonych w miejscach

publicznych

– opisuje zasady zachowania się na wypadek:

·     strzelaniny

·     znalezienia się

w sytuacji zakładniczej

– zna główne przyczyny terroryzmu

– opisuje zasady zachowania się na wypadek:

·  ataku bombowego

·  ataku gazowego

·  otrzymania podejrzanej przesyłki

– wymienia najczęstsze akty terroru

– omawia genezę i formy współczesnych aktów terroru

11.

Próbna ewakuacja

–  zna ogólne zasady postępowania po ogłoszeniu ewakuacji

–  rozpoznaje znaki ewakuacyjne, informacyjne i ochrony przeciwpożarowej

– prawidłowo wykonuje nakazane czynności

–  wykazuje troskę

o bezpieczeństwo własne i innych osób

–  zachowuje spokój i opanowanie

– zna treść szkolnej instrukcji ewakuacji

Rozdział III Podstawy pierwszej pomocy

12.

Podstawowe wiadomości z zakresu pierwszej pomocy

–  wyjaśnia termin „pierwsza pomoc”

–  określa prawny i moralny obowiązek niesienia pomocy poszkodowanym

–  wyjaśnia pojęcie „stan nagłego zagrożenia zdrowotnego”

–  wyjaśnia znaczenie czasu podczas udzielania pierwszej pomocy

–  opisuje przyczyny

i okoliczności prowadzące do szybkiego pogorszenia stanu zdrowia lub zagrożenia życia

–  zna główne stany nagłego zagrożenia zdrowotnego

– wyjaśnia rolę układów: krążenia, nerwowego, oddechowego

w utrzymaniu podstawowych funkcji życiowych

13.

Postępowanie

w miejscu zdarzenia

–  demonstruje bezpieczny sposób zdejmowania rękawiczek jednorazowych

–  zna numery alarmowe

–  poprawnie konstruuje komunikat wzywający pomoc fachową

–  wskazuje sposób zabezpieczenia się ratownika w kontakcie z poszkodowanym

–  podaje przykład aplikacji na telefon pomocnej

w udzielaniu pierwszej pomocy

–  opisuje wybrane sposoby transportu osób przytomnych

i nieprzytomnych

– wymienia czynności, które na miejscu zdarzenia należy podjąć w trosce

o bezpieczeństwo: świadka, ratownika, poszkodowanych, miejsca zdarzenia i pozostałych

osób

14.

Pomoc osobie nieprzytomnej

–  wyjaśnia pojęcie „nagłe zatrzymanie krążenia”

–  ocenia stan świadomości poszkodowanego

–  umiejętnie stosuje folię NRC

–  ocenia bezpieczeństwo miejsca wypadku

–  udrażnia drogi oddechowe (rękoczynem czoło– żuchwa)

–  ocenia stan poszkodowanego wg schematu ABC

–  układa poszkodowanego nieprzytomnego, ale

–  wyjaśnia mechanizm niedrożności dróg oddechowych u osoby nieprzytomnej

–  potrafi przeprowadzić wywiad SAMPLE

–  sprawdza, czy poszkodowany oddycha

–  wymienia objawy utraty przytomności

–  wymienia ogniwa łańcucha przeżycia

oddychającego, w pozycji

bezpiecznej

–  wymienia główne przyczyny omdlenia

–  opisuje ogniwa łańcucha przeżycia

–  zapewnia poszkodowanemu ochronę termiczną

–  wyjaśnia, kiedy można zastosować odwrócony schemat CAB

–  udziela pierwszej pomocy w przypadku omdlenia

–  charakteryzuje objawy zwiastujące omdlenie

15.

Resuscytacja krążeniowo-

-oddechowa

–  wymienia warunki

i czynniki zapewniające realizację RKO na wysokim poziomie skuteczności

–  stosuje środki ochrony osobistej podczas wykonywania RKO

–  omawia algorytm ratowniczy RKO

u dorosłych i dzieci

–  wymienia objawy NZK

–  zna przyczyny NZK

–  definiuje pojęcie

„resuscytacja krążeniowo- oddechowa”

–  przedstawia zalety zastosowania AED w akcji ratowniczej

–  opisuje znaczenie RKO w akcji ratowniczej

–  opisuje działanie i obsługę automatycznego defibrylatora zewnętrznego

–  potrafi wykorzystać AED w praktyce

–  wykonuje pełen cykl RKO na manekinie dorosłego

i niemowlęcia (samodzielnie i w parze)

16.

Apteczka pierwszej pomocy

– omawia przeznaczenie i podstawowe typy apteczek pierwszej pomocy

–  wylicza przedmioty wchodzące w skład apteczki pierwszej pomocy:

·  samochodowej

·  turystycznej

·  domowej

– proponuje improwizowane środki opatrunkowe, zależnie od rodzaju zranienia

– opisuje zasady doboru i przechowywania składników apteczki pierwszej pomocy

17.

Tamowanie krwotoków

–  stosuje rękawiczki ochronne podczas opatrywania ran

–  bezpiecznie zdejmuje rękawiczki ochronne

– wyjaśnia pojęcia: rana, krwotok, opatrunek uciskowy, opatrunek osłaniający

–  wymienia rodzaje krwotoków

i charakteryzuje je

–  wykonuje w obrębie kończyny opatrunki uciskowe i osłaniające

–  wie kiedy może zastosować opaskę uciskową

–  potrafi opisać pierwszą pomoc przy krwotokach

–  wykonuje opatrunek zależnie od miejsca zranienia (inne niż kończyna)

–  demonstruje sposób tamowania krwotoku z nosa

–  potrafi wykonać opatrunek z ciałem obcym w ranie

–  potrafi założyć opaskę uciskową

18.

Złamania

i zwichnięcia

–  zakłada temblak

–  podaje przykłady zapobiegania urazom

– omawia zasady postępowania w przypadku

podejrzenia urazów kręgosłupa

– wyjaśnia pojęcia: złamanie, zwichnięcie, skręcenie

– zna i stosuje zasady doraźnego

unieruchomienia kości i stawów

w domu, w pracy, podczas

rekreacji i w sporcie

–  wie jakie są typowe objawy złamania

–  zna objawy zwichnięć i skręceń

–  opisuje najczęstsze okoliczności urazów kręgosłupa

–  wie jakie są rodzaje złamań

– potrafi udzielić pomocy poszkodowanemu

w przypadku złamań, zwichnięć i skręceń

19.

Oparzenia

i odmrożenia

– demonstruje sposób schładzania oparzonej kończyny

–  omawia zasady postępowania ratowniczego  w przypadkach:

·  oparzeń termicznych

–  wie jak postępować

w przypadku zapalenia oleju w kuchni

–  wyjaśnia pojęcia: oparzenie, udar słoneczny, udar cieplny, odmrożenie, wychłodzenie

–  omawia zasady postępowania ratowniczego  w przypadkach:

·  oparzeń termicznych

·  oparzeń środkami chemicznymi

·  wychłodzenia organizmu i odmrożeń

–  proponuje skuteczne sposoby zapobiegania oparzeniom, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska domowego i małych dzieci

–  wymienia czynniki sprzyjające wychłodzeniu

–  zna stopnie oparzeń i odmrożeń i potrafi je scharakteryzować

20.

Inne groźne przypadki

–  omawia sposoby zapewnienia bezpieczeństwa ratownika w wypadkach:

·  zadławienia

·  zawału serca

·  udaru mózgu

·  napadu padaczkowego

·  ciała obcego w oku

·  zatrucia

·  tonięcia

·  porażenia prądem

·  ukąszenia

·  użądlenia

-  wie jakie są przyczyny:

·  zadławienia

·  zawału serca

·  udaru mózgu

·  napadu padaczkowego

·  ciała obcego w oku

·  zatrucia

·  tonięcia

·  porażenia prądem

·  ukąszenia

·  użądlenia

–  omawia objawy w przypadkach:

·  zadławienia

·  zawału serca

·  udaru mózgu

·  napadu padaczkowego

·  ciała obcego w oku

·  zatrucia

·  tonięcia

·  porażenia prądem

·  ukąszenia

·  użądlenia

–  omawia i stosuje w praktyce sposób

udzielania pierwszej pomocy w przypadkach:

·  zadławienia

§ omawia schemat postępowania

w przypadku zadławienia

§ wykonuje na manekinie rękoczyny ratunkowe

w przypadku zadławienia

§ wymienia przykłady działań zapobiegających zadławieniu

u małych dzieci

·  zawału serca

·  udaru mózgu

·  napadu padaczkowego

·  ciała obcego w oku

·  zatrucia

·  tonięcia

·  porażenia prądem

·  ukąszenia

·  użądlenia

Rozdział IV Profilaktyka zdrowotna

21.

Zdrowie jako wartość. Zasady zdrowego stylu życia

–  definiuje zdrowie

–  wymienia zachowania prozdrowotne

–  określa rzetelne źródła informacji o zdrowiu oraz świadczeniach i usługach medycznych

–  potrafi obliczyć współczynnik BMI

–  wymienia zachowania szkodliwe dla zdrowia (ryzykowne) i wskazuje te, które szczególnie często występują wśród nastolatków

–  analizuje i ocenia własne zachowania i możliwości związane ze zdrowiem

–  opisuje przewidywane skutki zachowań korzystnych

i niekorzystnych dla zdrowia, zarówno te krótko-, jak i długofalowe

–  wymienia wyznaczniki stanu ludzkiego organizmu i opisuje sposoby ich kontrolowania

–  zna i omawia zasadę 3x30x130

–  zna wpływ snu na organizm człowieka

–  wyjaśnia zależności między zdrowiem fizycznym, psychicznym, emocjonalnym

a społecznym

–  wymienia czynniki mające wpływ na zdrowie

i różnicuje je na takie, które są niezależne od człowieka, i takie, na które ma on całkowity wpływ

– proponuje indywidualny plan żywieniowy, treningowy, program aktywnego wypoczynku oraz inne, istotne działania, sprzyjające jego prawidłowemu funkcjonowaniu

w środowisku przyrodniczym i społecznym

22.

Choroby cywilizacyjne

– wymienia główne przyczyny chorób cywilizacyjnych

–  wymienia główne choroby cywilizacyjne z podziałem na choroby somatyczne

i zdrowia psychicznego

–  zna definicję anoreksji i depresji

–  wyjaśnia wpływ stresu na zdrowie

–  proponuje sposoby zapobiegania chorobom cywilizacyjnym

–  proponuje zestaw działań łagodzących skutki stresu

–  omawia objawy depresji, anoreksji i uzależnień behawioralnych

–  zna przykłady uzależnień behawioralnych i potrafi omówić kilka z nich

23.

Komunikacja interpersonalna

w trosce o zdrowie

–  omawia znaczenie prawidłowej komunikacji interpersonalnej

–  wyjaśnia znaczenie terminów „komunikacja werbalna” i „komunikacja niewerbalna”

–  wymienia zasady asertywności, dobrej komunikacji

–  odmawia stanowczo

i z zachowaniem wysokiej kultury

–  charakteryzuje strefy dystansu komunikacyjnego

–  buduje komunikaty asertywne

–  wymienia zasady aktywnego słuchania

–  wymienia i świadomie wykorzystuje elementy komunikacji niewerbalnej

–  proponuje rozwiązania spornych kwestii zgodnie z zasadami negocjacji

–  wymienia najczęstsze zakłócenia w komunikacji interpersonalnej oraz

bariery komunikacyjne