Wymagania na poszczególne oceny

konieczne

(ocena dopuszczająca)

podstawowe

(ocena dostateczna)

rozszerzające

(ocena dobra)

dopełniające

(ocena bardzo dobra)

wykraczające

(ocena celująca)

I. Azja

Uczeń:

·   wskazuje na mapie położenie geograficzne Azji

·   wymienia formy ukształtowania powierzchni Azji

·   wymienia strefy klimatyczne Azji
na podstawie mapy klimatycznej

·   wymienia największe rzeki Azji

·   wymienia strefy aktywności sejsmicznej w Azji na podstawie mapy geologicznej

·   wyjaśnia znaczenie terminu wulkanizm

·   odczytuje z mapy nazwy największych wulkanów w Azji

·   wskazuje na mapie zasięg Ognistego Pierścienia Pacyfiku

·   wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Azji

·   wymienia główne uprawy w Azji
na podstawie mapy gospodarczej

·   określa cechy położenia Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej

·   wymienia cechy środowiska naturalnego Japonii

·   wymienia główne uprawy w Japonii

·   określa cechy położenia Chin na podstawie mapy ogólnogeograficznej

·   lokalizuje na mapie ośrodki przemysłu zaawansowanych technologii
w Chinach

·   wymienia główne uprawy w Chinach
i opisuje ich rozmieszczenie na podstawie mapy gospodarczej

·   określa położenie geograficzne Indii

·   porównuje liczbę ludności Chin i Indii oraz odczytuje z wykresu ich prognozę

·   wymienia największe aglomeracje Indii i wskazuje je na mapie

·   wyjaśnia znaczenie terminu slumsy

·   wymienia główne rośliny uprawne
w Indiach i wskazuje na mapie tematycznej regiony ich występowania

·   wymienia surowce mineralne w Indiach i wskazuje na mapie regiony ich występowania

·   określa położenie geograficzne Bliskiego Wschodu

·   wymienia państwa leżące na Bliskim Wschodzie na podstawie mapy politycznej

·   wskazuje na mapie miejsca konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie

Uczeń:

·  opisuje linię brzegową Azji na podstawie mapy świata

·  charakteryzuje zróżnicowanie środowiska geograficznego Azji

·  przedstawia kontrasty
w ukształtowaniu powierzchni terenu Azji

·  omawia czynniki klimatyczne kształtujące klimat Azji

·  omawia strefy roślinne Azji

·  omawia budowę wulkanu
na podstawie ilustracji

·  wymienia typy wulkanów i podaje
ich główne cechy

·  wskazuje na mapie obszary Azji
o korzystnych i niekorzystnych warunkach do rozwoju rolnictwa

·  wymienia czołówkę państw azjatyckich w światowych zbiorach roślin uprawnych na podstawie infografiki

·  charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Japonii

·  omawia strukturę zatrudnienia
w Japonii na podstawie analizy danych statystycznych

·  omawia warunki naturalne rozwoju rolnictwa w Japonii

·  przedstawia cechy rolnictwa Japonii na podstawie analizy danych statystycznych

·  określa różnorodność cech środowiska geograficznego Chin na podstawie mapy tematycznej

·  omawia czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu w Chinach

·  przedstawia nierównomierne rozmieszczenie ludności Chin na podstawie mapy gęstości zaludnienia

·  omawia główne kierunki produkcji rolnej w Chinach

·  omawia cechy środowiska geograficznego Półwyspu Indyjskiego

·  podaje przyczyny powstawania slumsów w Indiach

·  omawia warunki uprawy roślin
w Indiach na podstawie mapy tematycznej

·  charakteryzuje indyjską Dolinę Krzemową

·  omawia cechy środowiska przyrodniczego Bliskiego Wschodu

·  omawia wielkość zasobów ropy naftowej na świecie i na Bliskim Wschodzie na podstawie wykresu
i mapy tematycznej

·  przedstawia cele organizacji OPEC

Uczeń:

·  omawia budowę geologiczną Azji
na podstawie mapy tematycznej

·  omawia cyrkulację monsunową i jej wpływ na klimat Azji

·  charakteryzuje kontrasty klimatyczne
i roślinne w Azji na podstawie mapy tematycznej

·  omawia czynniki wpływające na układ sieci rzecznej w Azji

·  omawia płytową budowę litosfery
na podstawie map tematycznych

·  wyjaśnia przyczyny występowania trzęsień ziemi i tsunami w Azji

·  opisuje przebieg trzęsienia ziemi

·  omawia warunki przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
w Azji

·  opisuje ekstremalne zjawiska klimatyczne i ich skutki w Japonii opisuje skutki występowania tajfunów na obszarze Japonii

·  omawia bariery utrudniające rozwój gospodarki Japonii

·  omawia znaczenie i rolę transportu
w gospodarce Japonii

·  omawia cechy gospodarki Chin

·  analizuje wielkości PKB w Chinach na tle innych krajów świata na podstawie danych statystycznych

·  charakteryzuje tradycyjne rolnictwo
i warunki rozwoju rolnictwa Chin

·  przedstawia problemy demograficzne Indii

·  omawia system kastowy w Indiach

·  przedstawia zróżnicowanie indyjskiej edukacji

·  analizuje strukturę zatrudnienia
i strukturę PKB Indii na podstawie wykresu

·  charakteryzuje przemysł przetwórczy Indii

·  omawia zróżnicowanie religijne na Bliskim Wschodzie

·  omawia wpływ religii na życie muzułmanów

·  przedstawia znaczenie przemysłu naftowego w krajach Bliskiego Wschodu

Uczeń:

·  analizuje azjatyckie rekordy dotyczące rzeźby terenu, linii brzegowej
i hydrosfery na podstawie infografiki

·  omawia powstawanie Himalajów
i rowów oceanicznych

·  przedstawia sposoby zabezpieczania ludzi przed skutkami trzęsień ziemi

·  omawia warunki klimatyczne w Azji wpływające na rytm uprawy ryżu

·  omawia znaczenie uprawy ryżu dla krajów Azji Południowo-Wschodniej

·  wykazuje związek między budową geologiczną a występowaniem wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
w Japonii

·  analizuje źródła gospodarczego rozwoju Japonii

·  charakteryzuje cechy nowoczesnej gospodarki Japonii oraz rodzaje produkcji przemysłowej

·  uzasadnia, że gospodarka Japonii należy do najnowocześniejszych na świecie

·  przedstawia problemy demograficzne
i społeczne Chin z uwzględnieniem przyrostu naturalnego na podstawie analizy danych statystycznych

·  omawia znaczenie nowoczesnych kolei w rozwoju gospodarczym Chin

·  omawia kontrasty etniczne, językowe
i religijne w Indiach

·  charakteryzuje cechy gospodarki Indii
i możliwości ich rozwoju

·  omawia znaczenie ropy naftowej
w rozwoju ekonomicznym państw Bliskiego Wschodu

·  omawia źródła konfliktów zbrojnych
i terroryzmu na Bliskim Wschodzie

Uczeń:

•  wyjaśnia, dlaczego na wschodnich wybrzeżach Azji występuje wiele wulkanów

•  udowadnia słuszność stwierdzenia,
że Azja to kontynent kontrastów geograficznych

•  omawia wpływ budowy geologicznej
na występowanie rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami

•  ocenia skutki trzęsień ziemi dla obszarów gęsto zaludnionych

•  wyjaśnia na podstawie mapy ogólnogeograficznej i analizy danych statystycznych, dlaczego grunty orne mają niewielki udział w strukturze użytkowania ziemi w Azji

•  wykazuje związki między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniej

•  ocenia znaczenie warunków przyrodniczych i czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii

•  omawia wpływ gospodarki Chin na gospodarkę światową

•  opisuje główne problemy indyjskiego społeczeństwa oraz przedstawia ich przyczyny

•  analizuje skutki występowania konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie

II. Afryka

Uczeń:

• określa położenie matematyczno-
-geograficzne Afryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• wymienia strefy klimatyczne Afryki

• wymienia największe rzeki i jeziora Afryki

• wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa
w Afryce

• wymienia główne uprawy w Afryce

• wymienia surowce mineralne Afryki
na podstawie mapy gospodarczej

• wskazuje obszary występowania surowców mineralnych na terenie Afryki

• wymienia atrakcyjne turystycznie państwa Afryki

• określa położenie geograficzne Etiopii

• wyjaśnia różnicę między głodem
a niedożywieniem

• wymienia państwa w Afryce dotknięte głodem i niedożywieniem

• określa położenie geograficzne Kenii

• wymienia obiekty turystyczne na terenie Kenii

Uczeń:

· omawia cechy ukształtowania powierzchni Afryki

· wymienia cechy różnych typów klimatu w Afryce na podstawie klimatogramów

· charakteryzuje sieć rzeczną i jeziora Afryki

· omawia czynniki przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
w Afryce

· charakteryzuje znaczenie hodowli zwierząt w krajach Afryki

· przedstawia zróżnicowanie PKB
w różnych państwach Afryki na podstawie analizy danych statystycznych

· omawia przemysł wydobywczy w Afryce

· wskazuje państwa w Afryce dotknięte problemem głodu i niedożywienia na podstawie mapy tematycznej

· analizuje niedożywienie ludności
w Afryce na podstawie wykresu

· przedstawia ruch turystyczny Kenii na podstawie analizy danych statystycznych

Uczeń:

· omawia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Afryki

· omawia rozmieszczenie opadów atmosferycznych w Afryce na podstawie mapy klimatycznej

· omawia udział rolnictwa w strukturze zatrudnienia w wybranych państwach Afryki na podstawie wykresu

· omawia gospodarkę w strefie Sahelu

· omawia cechy gospodarki krajów Afryki na podstawie analizy danych statystycznych

· przedstawia nowoczesne działy gospodarki Afryki

· omawia rozwój i znaczenie usług
w Afryce

· omawia przyczyny niedożywienia ludności w Etiopii

· opisuje zmiany w poziomie niedożywienia ludności Etiopii

· wymienia obiekty w Kenii wpisane na listę dziedzictwa UNESCO

· opisuje walory kulturowe Kenii na podstawie wybranych źródeł informacji

Uczeń:

· omawia związek budowy geologicznej Afryki z powstawaniem rowów tektonicznych

· wyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej

· omawia przyczyny procesu pustynnienia w strefie Sahelu

· omawia typy rolnictwa w Afryce

· przedstawia czynniki ograniczające rozwój gospodarki w Afryce

· omawia skutki niedożywienia ludności
w Etiopii

· omawia bariery ograniczające rozwój turystyki w Afryce

· omawia walory przyrodnicze Kenii wpływające na rozwój turystyki

Uczeń:

·  wyjaśnia istnienie strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej
w Afryce

·  wyjaśnia związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Sahelu

·  ocenia skutki stosowania rolnictwa żarowo-odłogowego i plantacyjnego
w Afryce Zachodniej

·  przedstawia rolę chińskich inwestycji na kontynencie afrykańskim

·  przedstawia sposoby walki z głodem ludności Afryki na przykładzie Etiopii

·  określa związki między warunkami przyrodniczymi i kulturowymi
a rozwojem turystyki na przykładzie Kenii

· przedstawia argumenty pomagające przełamywać stereotypy na temat Afryki

III. Ameryka Północna i Ameryka Południowa

Uczeń:

· określa położenie geograficzne Ameryki

· wymienia nazwy mórz i oceanów oblewających Amerykę Północną
i Amerykę Południową

· wymienia największe rzeki Ameryki
i wskazuje je na mapie

· wyjaśnia znaczenie terminów: tornado, cyklon tropikalny

· wskazuje na mapie Aleję Tornad

· wymienia nazwy wybranych cyklonów tropikalnych w XXI wieku

· określa położenie geograficzne Amazonii

· omawia florę i faunę lasów równikowych

· podaje liczbę ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
na podstawie wykresu

· wymienia główne odmiany człowieka zamieszkujące Amerykę

· wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja, megalopolis

· wymienia obszary słabo i gęsto zaludnione w Ameryce Północnej
i Ameryce Południowej i wskazuje je na mapie

· wymienia największe miasta
i aglomeracje Ameryki Północnej
i Ameryki Południowej i wskazuje
na mapie

· przedstawia położenie geograficzne Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej

· wymienia główne uprawy na terenie Kanady

· wskazuje zasięg występowania głównych upraw w Kanadzie na mapie gospodarczej

· określa położenie geograficzne Stanów Zjednoczonych

· wyjaśnia znaczenie terminów: produkt światowy brutto, technopolia

· wymienia główne działy przemysłu
w Stanach Zjednoczonych

·  wymienia rodzaje usług wyspecjalizowanych w Stanach Zjednoczonych

Uczeń:

· wymienia nazwy państw leżących
w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej

· podaje główne cechy ukształtowania powierzchni Ameryki

· wymienia strefy klimatyczne Ameryki

· omawia przyczyny powstawania tornad i cyklonów tropikalnych

· podaje główne rejony występowania cyklonów tropikalnych i kierunki ich przemieszczania się

· podaje cechy środowiska geograficznego Amazonii

· omawia cechy klimatu Amazonii

· podaje przyczyny zróżnicowania etnicznego i kulturowego Ameryki

· przedstawia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej

· analizuje liczbę ludności miejskiej
w ogólnej liczbie ludności państw Ameryki na podstawie mapy tematycznej

· przedstawia cechy położenia geograficznego Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej

· omawia ukształtowanie powierzchni Kanady

· przedstawia czynniki wpływające na klimat Kanady

· omawia strukturę użytkowania ziemi
w Kanadzie na podstawie wykresu

· opisuje cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonych

· wymienia czynniki wpływające na rozwój Doliny Krzemowej

· omawia strukturę użytkowania ziemi
w Stanach Zjednoczonych na podstawie wykresu

Uczeń:

• charakteryzuje budowę geologiczną Ameryki

• omawia czynniki klimatyczne wpływające na klimat Ameryki

• porównuje strefy klimatyczne ze strefami roślinnymi w Ameryce

• charakteryzuje wody powierzchniowe Ameryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• omawia mechanizm powstawania tornad i cyklonów tropikalnych

• podaje przyczyny wysokich rocznych sum opadów atmosferycznych
w Amazonii

• opisuje piętrowość wilgotnych lasów równikowych w Amazonii

• omawia wielkie migracje w historii zasiedlania Ameryki

• omawia zmiany liczby ludności
w Ameryce na przestrzeni lat
na podstawie wykresu

• omawia rozwój miast Ameryki
na podstawie wybranych źródeł

• podaje przykłady megalopolis
w Ameryce i wskazuje je na mapie

• podaje przyczyny powstawania slumsów w wielkich miastach na przykładzie Ameryki Południowej

• przedstawia zasięg występowania lasów w Kanadzie na podstawie mapy tematycznej

• przedstawia miejsce Kanady
w światowym eksporcie wybranych płodów rolnych na podstawie wykresu

• omawia znaczenie przemysłu i jego kluczowe działy w Stanach Zjednoczonych

• omawia cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych

Uczeń:

·   wykazuje związek ukształtowania powierzchni z budową geologiczną
w Ameryce

·   omawia związek stref klimatycznych ze strefami roślinnymi w Ameryce

·   przedstawia skutki występowania tornad i cyklonów tropikalnych
w Ameryce

·   omawia ekologiczne następstwa wylesiania Amazonii

•   podaje kierunki gospodarczego wykorzystania Amazonii

·   przedstawia sytuację rdzennej ludności w Ameryce

·   przedstawia negatywne skutki urbanizacji w Ameryce

·   określa cechy megalopolis w Ameryce Północnej

·   omawia czynniki wpływające na przebieg północnej granicy upraw
i lasów w Kanadzie

·   opisuje cechy gospodarstw wielkoobszarowych na terenie Kanady

·   charakteryzuje wybrane wskaźniki rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych

·   omawia znaczenie usług wyspecjalizowanych w gospodarce Stanów Zjednoczonych

·   omawia przyczyny marnowania żywności na przykładzie Stanów Zjednoczonych

Uczeń:

·  ustala prawidłowości w ukształtowaniu powierzchni Ameryki Północnej
i Ameryki Południowej na podstawie map tematycznych

·  przedstawia sposoby ochrony przed nadchodzącym cyklonem na podstawie wybranych źródeł informacji

·  przedstawia działania człowieka mające na celu ochronę walorów przyrodniczych Amazonii

·  omawia skutki zanikania kultur pierwotnych na przykładzie Ameryki Północnej i Ameryki Południowej

·  opisuje problemy ludności mieszkających w slumsach na podstawie materiałów źródłowych

·  wykazuje zależność między ukształtowaniem powierzchni, cyrkulacją powietrza, odległością
od morza, prądami morskimi
a przebiegiem północnej granicy upraw i lasów w Kanadzie

·  omawia cechy charakterystyczne gospodarki Kanady z uwzględnieniem surowców mineralnych, rozwoju przemysłu i handlu

·  ocenia wpływ przemysłu zaawansowanych technologii na rozwój gospodarki Stanów Zjednoczonych

·  ocenia rolę Stanów Zjednoczonych
w gospodarce światowej na podstawie analizy danych statystycznych

IV. Australia i Oceania

Uczeń:

· określa położenie geograficzne Australii i Oceanii

· wymienia największe pustynie Australii na podstawie mapy

· wyjaśnia znaczenie terminu basen artezyjski

• wymienia endemity w Australii oraz na wyspach Oceanii

• przedstawia liczbę ludności i gęstość zaludnienia w Australii na podstawie mapy tematycznej i analizy danych statystycznych

• wymienia największe miasta Australii oraz wskazuje je na mapie

Uczeń:

· charakteryzuje środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii

· charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Australii

· wymienia strefy klimatyczne w Australii

· charakteryzuje wody powierzchniowe Australii

· omawia czynniki przyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w Australii

· omawia występowanie surowców mineralnych w Australii na podstawie mapy tematycznej

Uczeń:

· wymienia cechy charakterystyczne poszczególnych typów klimatu
w Australii na podstawie klimatogramów

• omawia strefowość roślinną w Australii na podstawie mapy tematycznej

• omawia bariery utrudniające zamieszkanie Australii

• charakteryzuje rdzennych mieszkańców Australii

• omawia cechy rolnictwa Australii na tle warunków przyrodniczych

• przedstawia znaczenie turystyki
w rozwoju gospodarki Australii i Oceanii

Uczeń:

• wyjaśnia wpływ położenia Australii
na klimat

• omawia zasoby wód artezyjskich i ich rolę w gospodarce Australii

• wyjaśnia, dlaczego Australia jest atrakcyjna dla imigrantów

• omawia znaczenie przemysłów przetwórczego i zaawansowanych technologii w rozwoju Australii

Uczeń:

• wykazuje zależność między klimatem
a zasobami wód powierzchniowych
w Australii

• wykazuje zależność pomiędzy rozmieszczeniem ludności a warunkami naturalnymi występującymi w Australii

• określa główne cechy gospodarki Australii na tle warunków przyrodniczych

V. Obszary okołobiegunowe

Uczeń:

·  określa położenie geograficzne obszarów okołobiegunowych

·  wyjaśnia znaczenie terminów: góra lodowa, pak lodowy, lądolód, lodowce szelfowe, nunataki

·  wymienia gatunki roślin i zwierząt
na obszarach Arktyki i Antarktyki

·  wymienia surowce mineralne
na obszarach Arktyki i Antarktyki

·  wskazuje na mapie Antarktydy położenie polskiej stacji badawczej Henryka Arctowskiego

Uczeń:

·  wymienia cechy środowiska przyrodniczego obszarów okołobiegunowych

·  charakteryzuje klimat Arktyki
i Antarktyki

·  wymienia zagrożenia środowiska naturalnego obszarów polarnych

Uczeń:

•  opisuje zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej na obszarach okołobiegunowych

•  charakteryzuje ludy zamieszkujące Arktykę oraz warunki ich życia

•  opisuje warunki życia w polarnej stacji badawczej

Uczeń:

•  porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki

•  wyjaśnia, dlaczego Antarktyda jest największą pustynią lodową

•  prezentuje osiągnięcia polskich badaczy obszarów okołobiegunowych

•  wyjaśnia status prawny Antarktydy

Uczeń:

•  omawia zmiany w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych

•  charakteryzuje cele oraz zakres badań prowadzonych w Arktyce
i w Antarktyce na podstawie na podstawie dostępnych źródeł

•  omawia wkład Polaków w badania obszarów polarnych na podstawie dostępnych źródeł